Klasy te różniły się znacznie pod względem panującej w nich struktury stosunków interpersonalnych

O przydatności wychowawczej zarysowanej w ten sposób struktury świadczą m.in. badania eksperymentalne B. Bazy lak i Z. Zaborowskiego na temat zależności między strukturą klas szkolnych a procesem ujednolicania opinii społecznej. Badaniami objęto 103 uczniów z trzech klas VI w dwóch szkołach podstawowych we Wrocławiu. Klasy te różniły się znacznie pod względem panującej w nich struktury stosunków interpersonalnych. Ustalono ją dokładnie podczas badań wstępnych. Część zasadnicza eksperymentu polegała najpierw
na wysłuchaniu i ocenianiu przez uczniów odpowiedzi czterech swych kolegów na lekcji języka polskiego, następnie na wspólnym przedyskutowaniu wyrażonych uprzednio ocen oraz na ponownym ocenianiu tych samych wypowiedzi bezpośrednio po odbytej dyskusji. W wyniku badań stwierdzono, że w klasach o korzystniejszej strukturze wewnętrznej, ujednolicenie ocen w wyniku przeprowadzonej dyskusji było bardziej wyraźne niż w klasach o mniej zwartej strukturze stosunków społecznych. Struktura stosunków społecznych pożądana z wychowawczego punktu widzenia nie powstaje nigdy od razu ani też w sposób żywiołowy. Wymaga ona dobrze przemyślanych działań tak ze strony uczniów, jak i nauczycieli. Pierwszorzędnym warunkiem jej powstania jest racjonalnie zorganizowane współżycie i współdziałanie uczniów na tle wykonywanych przez nich zadań szkolnych. Na ten temat interesujący eksperyment przeprowadzili P. Chrzanowski i Z. Zaborowski. Usiłowali oni odpowiedzieć na pytanie, czy obiektywna działalność uczniów w szkole, tj. praca społeczna i nauka wywierają wpływ na strukturę stosunków społecznych klasy. Badania przeprowadzono w wiejskiej szkole podstawowej w klasie czwartej. Polegały one na tym, że uczniowie podzieleni na 4 grupy przeważnie 6-osobowe wykonywali na przemian ściśle określone zadania. Każda grupa otrzymywała konkretny przydział pracy do wykonania w ciągu tygodnia, i to czterokrotnie podczas trwania eksperymentu.