Faktycznym przywódcą klasy jest ten nauczyciel, który oprócz tego, co powiedziano wyżej o jego postawie demokratycznej spełnia co najmniej trzy podstawowe funkcje, wspomniane w związku z zasygnalizowaniem wymagań stawianych uczniom jako przywódcom klasowym. Należą do nich planowanie, organizowanie i kontrolowanie działalności klasy. O tych i innych funkcjach nauczyciela jako wychowawcy klasy i jednocześnie jako jej nieformalnego przywódcy będzie mowa w jednym z kolejnych rozdziałów. W tym miejscu warto jedynie podkreślić, że ważnymi funkcjami nauczyciela jako autentycznego przywódcy klasy są także i takie sprawowane przez niego funkcje jak: osłabienie niepokoju uczniów będącego wcale nie tak rzadkim ich udziałem w życiu klasy, coraz lepsze poznawanie ich potrzeb, zainteresowań, uzdolnień, cech osobowości, sytuacji rodzinnej, łagodzenie i rozwiązywanie różnych konfliktów na terenie klasy (w tym również konfliktów nauczycieli z uczniami pełniącymi rolę przywódców)8, stwarzanie klimatu serdecznej i wzajemnej życzliwości wśród uczniów, a w szczególności pobudzanie ich do aktywnego i samodzielnego uczestnictwa społecznego w życiu klasy. Słowem funkcje nauczyciela jako nieformalnego przywódcy klasy dotyczą wszystkich niemal spraw życia klasowego, z którymi spotyka się w codziennej swej pracy dydaktyczno-wychowawczej. Reasumując zawarte w niniejszym rozdziale rozważania, można powiedzieć, że przywództwo w klasie szkolnej jest istotnym składnikiem jej dynamiki grupowej. Należycie rozumiane i odpowiednio wykorzystane przez nauczycieli stanowi niebagatelny czynnik wychowawczy. Szerszego jednak omówienia niż to uczyniono wyżej
wymaga zagadnienie współpracy nauczycieli jako przywódców klasy z jej przywódcami nieformalnymi. Niestety problem ten nie został jak dotąd opracowany naukowo w zadowalającym stopniu. Wymaga nadal starannych analiz i badań podobnie zresztą, jak wszystkie omówione poprzednio procesy i zjawiska grupowe klasy. Niemniej jednak to, co już wiemy na temat przywództwa, pozwala z całą pewnością stwierdzić, że należycie zorganizowane w klasie stanowi konieczny warunek racjonalnego wzmożenia w niej wpływów wychowawczych.
