W każdej klasie można wyróżnić uczniów zdolnych i mniej zdolnych, chętnych i opieszałych w działaniu. Są uczniowie, którym można powierzyć każde niemal zadanie; są również tacy, na których trudno polegać. Same zdolności nie wystarczają, wymagana jest ponadto chęć ich należytego wykorzystania. Ważną rzeczą jest, aby każdy uczeń mógł podejmować prace, które w pełni umożliwiłyby mu aktualizację drzemiących w nim zdolności i pobudzały go do coraz to ambitniejszych działań. Dzięki temu mógłby zajmować coraz to wyższą pozycję społeczną w klasie, a przynajmniej nie dać się zepchnąć na pozycje niższe od uprzednio zajmowanych. Wcale niebagatelnym czynnikiem różnicującym pozycje społeczne w klasie są warunki lokalowe i środowiskowe klasy, łącznie z dostępnymi jej różnego rodzaju urządzeniami technicznymi. Nie jest też bez znaczenia dla tworzących się struktur grupowych w klasie samo ustawienie stolików czy ławek szkolnych, ani też sąsiedztwo innych klas, czy rozmieszczenie klaso-pracowni, pokoju nauczycielskiego, sali gimnastycznej, szatni itp. Omówione wyżej czynniki stanowią podstawowe źródło tworzących się struktur społecznych klasy szkolnej, oczywiście tylko w warunkach wzajemnego oddziaływania uczniów. Z drugiej strony każdy tych czynników, przez sam fakt różnicowania pozycji między uczniami, wpływa na ożywienie ich interakcji, co warunkuje w sposób zasadniczy powstawanie struktur grupowych także i w klasie szkolnej.
