Istotnym czynnikiem zespolenia klasy szkolnej ze szkołą i środowiskiem są młodzieżowe organizacje ideowo-wychowawcze, tj. Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Młodzieży Socjalistycznej i Związek Młodzieży Wiejskiej. Wszystkie one podobnie jak samorząd szkolny mają charakter samorządnych jednostek organizacyjnych szkoły. Różnią się od samorządu tym, że podejmują dużo szerszy zakres samorządnych działań niż przysługuje to poszczególnym agendom samorządowym. Są one bliżej zainteresowane wszelkimi przejawami działalności społecznej uczniów na terenie szkoły i środowiska. Głównym jednak ich zadaniem jest troska o kształtowanie obywatelskiej orientacji ideowo-społecznej wśród uczniów, wyrażającej się w ich postawach społeczno- -moralnych, ideowo-politycznych i filozoficzno-światopoglądowych. Kształtowane przez organizacje ideowo-wychowawcze postawy społeczno-moralne są równoznaczne z wyrabianiem u uczniów społecznie uznawanych norm współżycia i współdziałania, w tym zwłaszcza właściwego stosunku do człowieka i własności społecznej oraz odpowiedzialności za powierzone im i wykonywane przez nich zadania społeczne. Urabianie postaw ideowo-politycznych zakłada systematyczne dostarczanie uczniom aktualnej wiedzy o Polsce i świecie współczesnym oraz włączanie ich w życie polityczne kraju przez organizowanie konkretnych sytuacji (np. z okazji rocznic i uroczystości szkolnych), w których uczniowie spełniają rolę nie tyle biernych obserwatorów wydarzeń o doniosłym znaczeniu politycznym, ile czynnych ich uczestników i zarazem szczerych rzeczników ideologii socjalistycznej. Kształtowanie zaś odpowiednich postaw filozoficzno- -światopoglądowych łączy się z koniecznością uwrażliwiania uczniów na coraz to lepsze poznawanie i rozumienie problematyki filozoficznej i światopoglądowej w oparciu o najnowsze zdobycze nauki i techniki.
