W grupie istnieje tyle struktur społecznych, ile zachodzi możliwych kryteriów, na podstawie których można przyporządkować poszczególnym jej członkom określone pozycje. R. F. Bales wymienia cztery takie kryteria, mianowicie: 1) dostęp członków grupy do różnego rodzaju środków ułatwiających rozwiązywanie napotykanych w grupie problemów, 2) zakres kontroli nad członkami grupy, 3) znaczenie lub poważanie, jakie mają poszczególni członkowie w grupie, 4) stopień, w jakim członkowie grupy solidaryzują się lub identyfikują z grupą. Nie wyczerpują one oczywiście wszystkich możliwych kryteriów tego rodzaju. Na przykład R. M. Stogdill utrzymuje, że jednym z pod- stáwowych kryteriów zróżnicowania pozycji społecznych w grupie są spełniane przez uczniów funkcje i związana z nimi odpowiedzialność za ich wykonanie. A. Bavelas kryterium takie widzi przede wszystkim w możliwości wzajemnego komunikowania się członków grupy. W klasie szkolnej takim kryterium mogą być wspomniane już postępy uczniów w poszczególnych przedmiotach nauczania, a także spełniane przez nich różne zadania społeczne czy też popularność, jaką cieszą się w klasie, lub przyjaźń, jaką darzą się wzajemnie, czy wreszcie możliwość bezpośredniego wspólnego porozumienia się podczas lekcji, np. w ramach zespołów uczniowskich. Podobnie więc jak w ogóle w grupie, tak samo w klasie może istnieć kilka nachodzących na siebie struktur. Nie wszystkie one są znane nauczycielom. Praktycznie rzecz biorąc byłoby to niemożliwe. Zachodzi jednak konieczność orientowania się przynajmniej w niektórych strukturach grupowych, mających duże znaczenie z wychowawczego punktu widzenia, jak również w ich powstawaniu i w świadomym kierowaniu nimi.
