Rozpatrywanie przywództwa i tylko w świetle teorii cech jest niewystarczające

Teoria ta jest najmniej wiarygodna i przekonywająca z istniejących dotąd teorii przywództwa. Przede wszystkim przeczy ona faktom i codziennemu doświadczeniu. Trudno zgodzić się szczególnie z jej twierdzeniem o uniwersalnym charakterze cech przywódczych. Gdyby tak było, wówczas jednostki pełniące przywódcze role w jednej grupie, mogłyby i powinny pełnić je także w innej grupie. Nawet w szkole znajduje to pewne potwierdzenie. Mianowicie nauczyciele często wyznaczają funkcje przywódcze z reguły tym samym uczniom. Stają się oni jednak najczęściej tylko pozornie przywódcami; w gruncie rzeczy pełnią funkcję przysłowiowych „zwierzchników”. W normalnych warunkach przywódcą może zostać każdy człowiek i nikt z ludzi nie jest „skazany” na przywódcę. Określone czynniki psychofizyczne mogą ułatwić jednostce stać się przywódcą; nie są w stanie zaś uczynić jej takim tylko dlatego, że jest ona w posiadaniu określonych cech osobistych. Ważniejsze w procesie podejmowania roli przywódcy wydają się czynniki sytuacyjnogrupowe. Czynniki sytuacyjno-grupowe, sprzyjające wyłanianiu się przywódców w klasie szkolnej, a następnie także określające ich rolę przywódczą, dotyczą przede wszystkim jak już wiemy przeróżnych sytuacji i zdarzeń, w których uczestniczą oni osobiście. Owe zdarzenia i sytuacje nie przebiegają nigdy w próżni społecznej. Odbywają się w konkretnych warunkach życia klasowego i szkolnego. Powiązane są zwłaszcza z takimi czynnikami m.in. jak liczebnością klasy, jej strukturą społeczną, normami grupowymi, spoistością, atmosferą, realizowanymi przez klasę zadaniami, indywidualnymi cechami poszczególnych uczniów czy wreszcie sytuacją zewnętrzną klasy. Wszystkie powyższe czynniki, podobnie jak sprzężone z nimi zdarzenia i sytuacje są częścią składową czynników sytuacyjno-grupowych, wpływających na pojawienie się przywódców w klasie. Wszystkie one decydują o tym, jacy uczniowie nadają się aktualnie na przywódców klasowych, a jacy muszą z funkcji takiej zrezygnować.