Istnieje zawsze w konkretnej szkole i w konkretnym środowisku. Łączą ją z nimi dziesiątki, a może i setki czy tysiące przeróżnych więzi społecznych. Przeto należy patrzeć na nią nie jako na organizm pulsujący tylko i wyłącznie własnym życiem, lecz także jako na pewną całość powiązaną z innymi grupami społecznymi i od nich zależną. Grupy te są zespolone ściśle ze szkołą i środowiskiem. Ale również i one nie stanowią odrębnych całości. W tym sensie szkoła, złożona z wielu takich grup, nie jest po prostu sumą klas i lekcji, tak jak klasa nie jest sumą uczniów, ale osobliwym terenem wychowawczym, dużą grupą społeczną o skomplikowanej strukturze i swoistych prawach. Jednocześnie jest ona integralną częścią środowiska, które w strukturze swej jest jeszcze bardziej złożone, i z którym pozostaje ona w stałej niemal łączności.
