Szkoły i środowiska

Pierwszorzędną zasadą integracji tych grup jest ich faktyczna obecność w szkole. Nie sposób bowiem integrować coś, czego nie ma. W myśl tej prostej zasady należy w równej niemal mierze zadbać o wewnętrzne scalenie i ożywienie działalności społecznej poszczególnych jednostek organizacyjnych szkoły, jak i o ich wzajemną integrację. Z tego powodu nie można nigdy wykluczyć koncentrowania się na pewnych wycinkach rzeczywistości szkolnej z chwilowym pominięciem innych ważnych jej fragmentów. Byłoby jednak błędem niedostrzeganie ważności i doniosłości także pozostałych ogniw w życiu szkoły. Dlatego też skuteczna praca wychowawcza z klasą szkolną nie jest do pomyślenia na dłuższą metę jej powiązania także z całą szkołą i środowiskiem.  Czynnikiem scalającym klasę szkolną ze szkołą i środowiskiem jest jak już wiemy pozalekcyjna działalność uczniów. Przy wykonywaniu tej działalności spotykają się uczniowie różnych klas i w różnym wieku. „W ten sposób pisze R. Wroczyński przełamuje się formalną strukturę organizacyjnego rozdziału na klasy szkolne”. Poza tymi klasami powstaje także bogate życie społeczne, skupiające się w samorzutnych grupach i zespołach połączonych wspólnotą celów i dążeń.