Wymownym przejawem traktowania klasy jako integralnej części szkoły, a więc ściśle z nią zespolonej, jest dbałość nauczycieli o zapewnienie uczniom samorządności i to w możliwie szerokim zakresie życia szkolnego. Samorządność w szkole polega na samodzielnym i niezależnym wykonywaniu przez uczniów zadań, ważnych z punktu widzenia ich własnych interesów jako członków społeczności szkolnej. Samorządność uczniów kojarzy się na ogół z ich naturalnym, nie wymuszonym przez nikogo współdziałaniem i współpracą. U podstaw takiego współdziałania i współpracy: leżą wspólne zainteresowania i potrzeby uczniów oraz rozumienie społecznego sensu wykonywanych przez nich zadań. Samorządność stwarza uczniom możliwość świadomego kierowania swoim postępowaniem. Jest wyrazem ich niekłamanych dążeń do wykonywania zadań szkolnych z własnej inicjatywy i w poczuciu własnej za nie odpowiedzialności. Uczniowie uczestnicząc w samorządnych poczynaniach mają poczucie swobody zarówno w podejmowaniu, jak i realizowaniu decyzji istotnych dla całokształtu życia szkoły. Dzięki temu stają się autentycznymi współgospodarzami szkoły. Toteż nie ma dla nich spraw, które byłyby im obojętne, i w których rozwiązaniu nie mieliby oni decydującego głosu.
