Stanowią dynamiczny czynnik w strukturze społecznej danej klasy szkolnej. Nie sprowadzają się zatem do zwykłej styczności lub kontaktu społecznego. Są z reguły ubocznym produktem warunków i sytuacji (w których znajdują się aktualnie uczniowie) wykonywanych przez nich zadań (ról społecznych), a także ich cech psychicznych i to zarówno w sferze emocjonalnej, motywacyjnej, jak i intelektualnej. W zależności od wszystkich niemal wymienionych czynników, nie pomijając w tym szeroko rozumianych wpływów społecznych, można mówić o różnych strukturach stosunków interpersonalnych w klasie. Na przykład, inna będzie struktura stosunków interpersonalnych klasy w czasie zajęć lekcyjnych, inna podczas wycieczki szkolnej. Na lekcjach uczniowie wykonują przeważnie zadania związane z procesem uczenia się, na wycieczce czują się swobodniejsi, są mniej pouczani i kontrolowani przez nauczyciela. Przeto zarysowująca się struktura stosunków interpersonalnych podczas lekcji odzwierciedla raczej stosunki rzeczowe, powstające w wyniku wspólnie wykonywanej pracy szkolnej. Natomiast podczas wycieczki stosunki interpersonalne uczniów mają charakter bardziej osobisty, łączą ich bowiem nie tyle wspólne zadania i obowiązki, ile odczuwane wzajemne sympatie lub antypatie, obopólne zrozumienie, serdeczność, przyjaźń lub wzajemne uprzedzenia, zgłaszane pretensje i żale. Struktura stosunków interpersonalnych w klasie może przybrać różną postać. Praktycznie rzecz biorąc, nie jest ona nigdy jednolita. Przeplatają się w niej różne rodzaje stosunków społecznych. I tak, np. wspomniane stosunki rzeczowe występują z reguły wspólnie ze stosunkami osobowymi. Różne tylko zachodzą między nimi proporcje. Podczas pracy na lekcji przeważają niewątpliwie stosunki rzeczowe, w czasie zabaw i gier natomiast, zapewniających uczniom duży margines swobody, dominują przeważnie stosunki osobowe. Wzajemne nachodzenie na siebie stosunków rzeczowych i osobowych spowodowane jest tym, że częste kontakty i oddziaływania w toku spełnianych wspólnie zadań wytwarzają pewien swoisty klimat uczuciowy, polegający na odczuwaniu wzajemnych sympatii lub antypatii. Powstały w ten sposób klimat ma z kolei decydujące znaczenie dla dalszego rozwijania się stosunków rzeczowych w klasie.
